ที่สุด หรือ อันตา (ทางสุดโต่ง) 2 ประการ

อันตา คือ ที่สุด หรือ ทางสุดโต่ง หมายถึง ข้อปฏิบัติหรือการดำเนินชีวิตที่สุดโต่ง เอียงไปข้างสุด ไม่พอดี ผิดไปจากทางที่ถูกต้อง ขัดกับหลักมัชฌิมาปฏิปทา มี 2 อย่าง คือ

1. กามสุขัลลิกานุโยค

กามสุขัลลิกานุโยค คือ การหมกมุ่นอยู่ด้วยกามสุข หมายถึง การใช้ชีวิตอย่างสุขสบาย ปรนเปรอตนเองด้วยกามคุณทั้งห้า บำรุงบำเรอตนให้สุขสบาย เป็นการดำเนินชีวิตที่ผิดทาง ถือเป็นทางสุดโต่งข้างหนึ่ง ไม่เป็นไปเพื่อการพ้นทุกข์

2. อัตตกิลมถานุโยค

อัตตกิลมถานุโยค คือ การประกอบความลำบากเดือดร้อนให้แก่ตนเอง หรือการบีบคั้นทรมานตนเองให้เดือดร้อน ถือเป็นขอปฏิบัติที่สุดโต่งอีกข้อหนึ่ง เพราะไม่เป็นไปด้วยความพอดี ไม่เป็นไปเพื่อการพ้นทุกข์

ข้อปฏิบัติทั้ง 2 อย่างที่กล่าวมานั้น ถือเป็นทางสุดโต่ง ขัดกับหลักมัชฌิมาปฏิปทา เพราะไม่มีความพอดี หนักไปข้างติดสุขเกินไปและทรมานตนเองเกินไป ไม่เป็นไปเพื่อความพ้นทุกข์ พระพุทธเจ้าไม่สรรเสริญ ไม่ควรยึดถือปฏิบัติ