อนุปาเยน โย อตฺถํ อิจฺฉติ โส วิหญฺญติ "ผู้มุ่งประโยชน์โดยไร้อุบาย ย่อมลำบาก"

อนุปาเยน โย อตฺถํ อิจฺฉติ โส วิหญฺญติ.

[คำอ่าน : อะ-นุ-ปา-เย-นะ, โย, อัด-ถัง, อิด-ฉะ-ติ, โส, วิ-หัน-ยะ-ติ]

“ผู้มุ่งประโยชน์โดยไร้อุบาย ย่อมลำบาก”

(ขุ.ชา.เอก. ๒๗/๑๖)

อุบาย คือ วิธีการที่จะให้ได้มาซึ่งสิ่งที่คาดหวัง หรือวิธีการที่จะให้ประสพความสำเร็จ

คนทั้งหลายที่ทำกิจต่าง ๆ ล้วนต้องการประสบความสำเร็จในกิจที่กระทำนั้น ๆ แต่ก่อนที่จะประสบความสำเร็จได้นั้น มักจะมีปัญหาหรืออุปสรรคเข้าขัดขวางบ้าง

ดังนั้น ผู้ที่ทำกิจใด ๆ ก็ตามโดยมุ่งหวังประโยชน์ จำต้องมีอุบายวิธีสำหรับแก้ปัญหาไว้ล่วงหน้า เมื่อเจอปัญหาเข้ามาจริง ๆ จะได้แก้ไขได้ถูกต้องตรงจุด

ถ้าขาดอุบายสำหรับแก้ปัญหาเสียแล้ว เมื่อมีปัญหาขึ้นมาย่อมจะไม่สามารถแก้ไขได้ทันท่วงที และกิจที่ทำนั้น ๆ อาจจะล้มเหลวเสียได้

อนุปาเยน โย อตฺถํ อิจฺฉติ โส วิหญฺญติ “ผู้มุ่งประโยชน์โดยไร้อุบาย ย่อมลำบาก”