สญฺญมโต เวรํ น จียติ.
[คำอ่าน : สัน-ยะ-มะ-โต, เว-รัง, นะ, จี-ยะ-ติ]
“เมื่อคอยระวังอยู่ เวรย่อมไม่ก่อขึ้น”
(ที.มหา. 10/159, ขุ.อุ. 25/215)
คำว่า ระวัง หมายถึง การระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้น คือคอยใช้สติสัมปชัญญะกำกับการกระทำ การพูด การคิด และอิริยาบถอื่น ๆ ของตนเองยู่เสมอ ไม่ให้เผลอไปทำบาป
เพราะโดยปกติแล้ว บาปเกิดขึ้นกับเราได้หลายทาง ทั้งทางกาย ทางวาจา ทางใจ ซึ่งการที่บาปจะเกิดขึ้นได้นั้น มันก็จะเกิดขึ้นเพราะเราขาดสติ ขาดการสำรวมระวัง กิเลสจะฉวยโอกาสนี้สั่งให้เราทำบาปตามอำนาจของมัน
การก่อเวร ก็เกิดขึ้นได้จากการไม่สำรวมระวังเช่นกัน คือไม่ระวังใจ ไม่ใช้สติสัมปชัญญะกำกับจิตใจตนเอง จนบางครั้งเผลอไปจองเวรจองกรรมบุคคลอื่นที่เขาอาจทำอะไรให้ตนเองไม่พอใจ
เมื่อเป็นดังนี้ เวรก็จะเกิดขึ้นมาในจิตใจ คอยจองล้างจองผลาญบุคคลอื่น แต่คนที่เป็นทุกข์ใจ ไม่สบายใจ ก็คือตัวเราเองนี่แหละ
แต่หากมีสติสัมปชัญญะ คอยสำรวมระวังจิตใจอยู่ตลอด กิเลสก็จะไม่ได้ช่อง เวรก็ย่อมจะไม่สามารถเกิดขึ้นได้ ดังนั้น จึงควรสำรวมระวังให้ดี อย่าให้เวรเกิดขึ้นในใจของเราได้เลย
