โย ปุพฺเพ กตกลฺยาโณ กตตฺโถ มนุพุชฺฌติ
อตฺถา ตสฺส ปวฑฺฒนฺติ เย โหนฺติ อภิปตฺถิตา.
[คำอ่าน]
โย, ปุบ-เพ, กะ-ตะ-กัน-ละ-ยา-โน……กะ-ตัด-โถ, มะ-นุ-พุด-ชะ-ติ
อัด-ถา, ตัด-สะ, ปะ-วัด-ทัน-ติ……เย, โหน-ติ, อะ-พิ-ปัด-ถิ-ตา
[คำแปล]
“ผู้ใด อันผู้อื่นทำความดี ทำประโยชน์ให้ในกาลก่อน ย่อมสำนึก (คุณของเขา) ได้ ประโยชน์ที่ผู้นั้นปรารถนาย่อมเจริญ.”
(ทฬฺหธมฺมโพธิสตฺต) ขุ.ชา.สตฺตก. 27/228.
บุคคลใดก็ตาม ที่เป็นผู้สร้างคุณสร้างประโยชน์แก่เรา เช่น ครูอาจารย์ที่คอยถ่ายทอดวิชาความรู้ให้ พระภิกษุสงฆ์ที่นำหลักธรรมคำสอนในพุทธศาสนามาเผยแพร่ให้ได้ศึกษาและปฏิบัติ
ผู้ที่แนะนำให้รู้จักบุญกิริยาวัตถุคือ ทาน ศีล ภาวนา แนะนำชี้ทางให้เป็นคนดีมีศีลธรรม
บิดามารดา ผู้ให้กำเนิดและเลี้ยงดูจนเติบใหญ่ ญาติพี่น้อง ตลอดถึงกัลยาณมิตรทั้งหลายที่คอยช่วยเหลือด้วยปัจจัย ๔ ให้เรามีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี สามารถประกอบกิจต่าง ๆ ให้สำเร็จลุล่วงได้ด้วยดี
หรือบุคคลอื่นใดก็ตามที่สร้างคุณสร้างประโยชน์ให้ บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดคือผู้มีพระคุณ
ผู้ที่ระลึกถึงบุญคุณของคนเหล่านั้น รู้ว่าท่านเหล่าเป็นผู้มีบุญคุณ ทำในใจไว้เสมอว่าจะตอบแทนเมื่อมีโอกาส และเมื่อโอกาสเช่นนั้นมาถึงก็ไม่ลังเลที่จะตอบแทนบุญคุณผู้มีคุณดังกล่าว เช่นนี้เรียกว่า กตัญญูกตเวทีชน
ผู้ที่มีความกตัญญูกตเวทีเช่นนี้ ไม่ว่าอยู่ที่ใดใคร ๆ ก็รักและเอ็นดู ผู้คนสรรเสริญและยินดีช่วยเหลือ ชีวิตของเขาย่อมประสบกับความเจริญทั้งทางโลกและทางธรรม ประโยชน์ทั้งหลายที่ปรารถนาย่อมสำเร็จ เพราะความกตัญญูกตเวทิตาของเขาช่วยสนับสนุนส่งเสริม อีกทั้งคนทั้งหลายย่อมสนับสนุนส่งเสริมคนเช่นนั้น.
