อกฺโกเธน ชิเน โกธํ “พึงชนะคนโกรธ ด้วยความไม่โกรธ”

อกฺโกเธน ชิเน โกธํ.

[คำอ่าน : อัก-โก-เท-นะ, ชิ-เน, โก-ทัง]

“พึงชนะคนโกรธ ด้วยความไม่โกรธ”

(ขุ.ธ. ๒๕/๔๕, ขุ.ชา.ทุก. ๒๗/๕๐)

คนที่มักโกรธ ย่อมเป็นผู้ที่มีความทุกข์ จิตใจขุ่นมัว ขัดเคือง หงุดหงิด ฟุ้งซ่าน หาความสุขไม่ได้ เพราะภายในใจนั้นร้อนรุ่มคลุ้มคลั่ง เป็นบุคคลที่ไม่ควรไปตอแยด้วย เป็นบุคคลที่ไม่ควรคบหา หรือแม้แต่เข้าใกล้เพียงนิดเดียวก็ไม่ควร

ถ้ามีคนโกรธเราแล้วเราไปโกรธตอบ เราก็ไม่ต่างจากเขา เป็นคนที่เหมือนกับเขา ไม่ได้มีอะไรดีไปกว่าเขาเลย เพราะมีอารมณ์และการกระทำเหมือนเขา

แต่ถ้าเราไม่โกรธตอบ ใจเย็น มีขันติ มีเมตตา ข่มใจเสียได้ มองเห็นโทษของความโกรธ แล้วไม่โกรธตอบบุคคลที่กำลังโกรธ จึงจะถือได้ว่าเรานั้นประเสริฐกว่าเขา เพราะเขาควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้ แต่เราควบคุมตัวเองได้ เขาตกเป็นทาสของความโกรธ แต่เราไม่เป็นเช่นนั้น

เพราะฉะนั้น ท่านจึงสอนว่า ให้เอาชนะคนมักโกรธด้วยการไม่โกรธ คือใครจะโกรธเรา ก็อย่าไปตอแยกับเขา อย่าไปโต้ตอบ อย่าไปโกรธตอบเขา อย่าแสดงอาการของคนตกเป็นอำนาจของความโกรธเหมือนกับเขา นั่นแหละคือความเหนือกว่า คือเหนือกว่าด้วยการควบคุมความโกรธ ข่มความโกรธ และไม่โกรธตอบนั่นเอง