
อริยบุคคล 8 ประเภท
อริยบุคคล คือ บุคคลผู้ประเสริฐ ผู้ที่เป็นอารยะในความหมายของพระพุทธศาสนา ถ้าจำแนกตามลักษณะขั้นตอนการบรรลุธรรมเป็นมรรค-ผล คือ มรรคสมังคี (ผู้พร้อมด้วยมรรค) และ ผลสมังคี (ผู้พร้อมด้วยผล) มี 8 ประเภท คือ
- ผู้ตั้งอยู่ในโสดาปัตติมรรค คือ ผู้บรรลุโสดาปัตติมรรคแล้ว กำลังก้าวผ่านเข้าสู่โสดาปัตติผล
- ผู้ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล คือ ผู้สำเร็จเป็นพระโสดาบันแล้ว
- ผู้ตั้งอยู่ในสกทาคามิมรรค คือ ผู้บรรลุสกทาคามิมรรคแล้ว กำลังก้าวผ่านเข้าสู่สกทาคามิผล
- ผู้ตั้งอยู่ในสกทาคามิผล คือ ผู้สำเร็จเป็นพระสกทาคามีแล้ว
- ผู้ตั้งอยู่ในอนาคามิมรรค คือ ผู้บรรลุอนาคามิมรรคแล้ว กำลังก้าวผ่านเข้าสู่อนาคามิผล
- ผู้ตั้งอยู่ในอนาคามิผล คือ ผู้สำเร็จเป็นพระอนาคามีแล้ว
- ผู้ตั้งอยู่ในอรหัตตมรรค คือ ผู้บรรลุอรหัตตมรรคแล้ว กำลังก้าวผ่านเข้าสู่อรหัตตผล
- ผู้ตั้งอยู่ในอรหัตตผล คือ ผู้สำเร็จเป็นพระอรหันต์แล้ว
ในพระอริยบุคคลทั้ง 8 ประเภทนั้น ประเภทที่ 1, 3, 5 และ 7 เป็นมรรคสมังคี (ผู้พร้อมด้วยมรรค) ประเภทที่ 2, 4, 6 และ 8 เป็นผลสมังคี (ผู้พร้อมด้วยผล)
การบรรลุอริยมรรคแล้วก้าวผ่านเข้าสู่อริยผลนั้น เป็นภาวะที่เกิดขึ้นสืบต่อกันอย่างรวดเร็ว ท่านเปรียบการบรรลุอริยมรรคเหมือนกับการกดสวิตช์ไฟ การบรรลุอริยผลเหมือนการสว่างขึ้นแห่งหลอดไฟ ถึงจะเกิดขึ้นคนละขณะแต่เกิดขึ้นต่อเนื่องกันและเป็นไปอย่างรวดเร็ว ดังนั้น การดำรงอยู่ในอริยมรรคแต่ละระดับจึงเกิดขึ้นไม่นาน เพียงชั่วขณะจิดเท่านั้น
- ธรรมมีอุปการะมาก 2 ประการ
- ธรรมอันทำให้งาม 2 ประการ
- อริยบุคคล 2 ประเภท
- กาม 2 อย่าง
- เทศนา 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- เทศนา 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 3)
- ธรรม 2 ประการ (หมวดที่ 4)
- สมาธิ 2 ประการ
- สุข 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- สุข 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ทุกข์ 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ทุกข์ 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ทาน 2 ประการ (หมวดที่ 1)
- ทาน 2 ประการ (หมวดที่ 2)
- ปธาน 2 ประการ
- ภาวนา 2 ประการ
- เวปุลละ 2 ประการ
- สัจจะ 2 ประการ
- พระอรหันต์ 2 ประเภท
- อุปัญญาตธรรม 2 ประการ
- ธรรมคุ้มครองโลก 2 ประการ
- บุคคลหาได้ยาก 2 ประเภท
- กรรมฐาน 2 ประเภท
- ทิฏฐิ 2 ประการ
- นิพพาน 2 ประการ
- บูชา 2 ประการ
- ปฏิสันถาร 2 ประการ
- ปริเยสนา 2 ประการ
- ปาพจน์ 2 ประการ
- รูป 2 ประการ
- วิมุตติ 2 ประการ
- สังขาร 2 ประการ
- สุทธิ 2 ประการ
- กรรม 2 ประการ
- อันตา 2 ประการ
- ธุระ 2 ประการ
- บัญญัติ 2 ประการ
- ปัจจัยให้เกิดสัมมาทิฏฐิ 2 ประการ
- ฤทธิ์ 2 ประการ
- สังคหะ 2 ประการ
- ศาสนา 2 ประการ
- อัตถะ 2 ประการ
- เวทนา 2 ประการ