
กามคุณ 5 ประการ
กามคุณ คือ ส่วนที่น่าใคร่น่าปรารถนา ส่วนที่ดีหรือส่วนอร่อยของกาม เครื่องผูกมัดใจให้เกิดความยินดีปรารถนา เปรียบเสมือนเหยื่อที่ล่อปลาให้ติดเบ็ด มี 5 ประการ คือ
1. รูปะ
รูปะ แปลว่า รูป หมายเอารูปที่น่าปรารถนาน่าพอใจ บุคคลเมื่อได้เห็นรูปที่น่าปรารถนาน่าพอใจ ย่อมหลงใหลติดใจในรูปนั้น และปรารถนาโหยหาอยากเห็นรูปนั้นอีก หรืออยากได้มาครอบครอง แม้เมื่อได้เห็นได้ครอบครองแล้ว ก็ยังปรารถนารูปที่น่าใคร่น่าพอใจเช่นนั้นอยู่ร่ำไป นำไปสู่การดิ้นรนแสวงหาไม่สิ้นสุด
2. สัททะ
สัททะ แปลว่า เสียง หมายเอาเสียงที่น่าปรารถนาน่าพอใจ บุคคลเมื่อได้ฟังเสียงที่น่าปรารถนาน่าพอใจ ย่อมหลงใหลติดใจในเสียงนั้น และปรารถนาโหยหาอยากฟังเสียงเช่นนั้นอีก แม้เมื่อได้ฟังแล้ว ก็ยังปรารถนาที่จะได้ฟังเสียงอื่น ๆ ที่น่าใคร่น่าพอใจเช่นนั้นอยู่ร่ำไป นำไปสู่การดิ้นรนแสวงหาไม่สิ้นสุด
3. คันธะ
คันธะ แปลว่า กลิ่น หมายเอากลิ่นที่น่าปรารถนาน่าพอใจ บุคคลเมื่อได้ดมกลิ่นที่น่าปรารถนาน่าพอใจ ย่อมหลงใหลติดใจในกลิ่นนั้น และปรารถนาโหยหาอยากดมกลิ่นเช่นนั้นอีก แม้เมื่อได้ดมแล้ว ก็ยังปรารถนาที่จะได้ดมกลิ่นอื่น ๆ ที่น่าใคร่น่าพอใจเช่นนั้นอยู่ร่ำไป นำไปสู่การดิ้นรนแสวงหาไม่สิ้นสุด
4. รสะ
รสะ แปลว่า รส หมายเอารสที่น่าปรารถนาน่าพอใจ บุคคลเมื่อได้ลิ้มรสที่น่าปรารถนาน่าพอใจ ย่อมหลงใหลติดใจในรสนั้น และปรารถนาโหยหาอยากลิ้มรสเช่นนั้นอีก แม้เมื่อได้ลิ้มแล้ว ก็ยังปรารถนาที่จะได้ลิ้มรสอื่น ๆ ที่น่าใคร่น่าพอใจเช่นนั้นอยู่ร่ำไป นำไปสู่การดิ้นรนแสวงหาไม่สิ้นสุด
5. โผฏฐัพพะ
โผฏฐัพพะ แปลว่า สัมผัสทางกาย หมายเอาสัมผัสทางกายที่น่าปรารถนาน่าพอใจ บุคคลเมื่อได้รับสัมผัสทางกายที่น่าปรารถนาน่าพอใจ ย่อมหลงใหลติดใจในสัมผัสนั้น และปรารถนาโหยหาอยากได้รับสัมผัสทางกายเช่นนั้นอีก แม้เมื่อได้แล้ว ก็ยังปรารถนาอยู่ร่ำไป นำไปสู่การดิ้นรนแสวงหาไม่สิ้นสุด
กามคุณทั้ง 5 นี้ เป็นเครื่องผูกมัดใจให้ติดอยู่ เพราะทำให้บุคคลหลงใหลยินดี ติดใจ พอใจ และปรารถนาโหยหาไม่จบสิ้น ก่อให้เกิดความทุกข์เพราะต้องดิ้นรนแสวงหา เมื่อได้มาก็เป็นสุข เมื่อไม่ได้มาก็เป็นทุกข์ วนเวียนอยู่เช่นนี้ไม่จบสิ้น
- อนันตริยกรรม 5 ประการ
- อภิณหปัจจเวกขณ์ 5 ประการ
- เวสารัชชกรณธรรม 5 ประการ
- องค์แห่งภิกษุใหม่ (นวกภิกขุธรรม) 5 ประการ
- องค์แห่งพระธรรมกถึก (ธรรมเทสกธรรม) 5 ประการ
- ธัมมัสสวนานิสงส์ 5 ประการ
- พละ 5 ประการ
- พละ 5 ของพระมหากษัตริย์
- นิวรณ์ 5 ประการ
- ขันธ์ 5 ประการ
- อนุปุพพิกถา 5 ประการ
- กามคุณ 5 ประการ
- ปีติ 5 ประการ
- จักขุ 5 ประการ
- ธรรมขันธ์ 5 ประการ
- มัจฉริยะ 5 ประการ
- วิญญาณ 5 ประการ
- มาร 5 ประการ
- วิมุตติ 5 ประการ
- เวทนา 5 ประการ
- สังวร 5 ประการ
- สุทธาวาส 5 ชั้น
- พระอนาคามี 5 ประเภท
- พระอรหันต์ 5 ประเภท
- อุบาสกธรรม 5 ประการ
- มิจฉาวณิชชา 5 ประการ
- ศีล 5 ประการ
- ประโยชน์ที่ควรถือเอาจากโภคทรัพย์ (โภคอาทิยะ) 5 ประการ
- พร 5 ประการ
- เทวทูต 5 ประการ
- ธรรมสมาธิ 5 ประการ
- นิยาม 5 ประการ
- หน้าที่มารดาบิดาที่มีต่อบุตร 5 ประการ
- หน้าที่ของบุตรธิดาที่พึงทำต่อมารดาบิดา 5 ประการ
- หน้าที่ศิษย์ที่พึงปฏิบัติต่อครูอาจารย์ 5 ประการ
- หน้าที่ครูอาจารย์ที่พึงปฏิบัติต่อศิษย์ 5 ประการ
- หน้าที่สามีที่พึงปฏิบัติต่อภรรยา 5 ประการ
- หน้าที่ภรรยาที่พึงปฏิบัติต่อสามี 5 ประการ
- แนวทางบำรุงน้ำใจมิตรสหาย 5 ประการ
- สิ่งที่เพื่อนควรปฏิบัติต่อเพื่อน 5 ประการ
- สิ่งที่นายจ้างควรปฏิบัติต่อลูกจ้าง 5 ประการ
- สิ่งที่ลูกจ้างควรปฏิบัติ 5 ประการ
- กิริยาที่พึงปฏิบัติต่อสมณะ 5 ประการ
- หน้าที่ของพระสงฆ์ที่พึงปฏิบัติต่อคฤหัสถ์ 6 ประการ
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 1)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 2)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 3)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 4)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 5)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 6)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 7)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 8)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 9)
- อาวาสิกธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 10)
- นิโรธ 5 ประการ
- พหูสูตมีองค์ 5 ประการ
- เบญจธรรม 5 ประการ
- อริยวัฑฒิ 5 ประการ
- อายุวัฒนธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 1)
- อายุวัฒนธรรม 5 ประการ (หมวดที่ 2)
- อินทรีย์ 5 ประการ
- คารวตา 6 ประการ
- สารณียธรรม 6 ประการ
- ปิยรูปสาตรูป
- อายตนะภายใน 6 ประการ
- อายตนะภายนอก 6 ประการ
- วิญญาณ 6 ประการ
- สัมผัส 6 ประการ
- เวทนา 6 ประการ
- สัญญา 6 ประการ
- สัญเจตนา 6 ประการ
- ตัณหา 6 ประการ
- วิตก 6 ประการ
- วิจาร 6 ประการ
- อภิญญา 6 ประการ
- อภิฐาน 6 ประการ
- จริต 6 ประการ
- ธรรมคุณ 6 ประการ
- ภัพพตาธรรม 6 ประการ
- เวปุลลธรรม 6 ประการ
- สวรรค์ 6 ชั้น
- วัฒนมุข 6 ประการ
- อนุตตริยะ 6 ประการ
- ทวาร 6 ประการ
- อบายมุข 6 ประการ
- ธาตุ 6 ประการ
- ธาตุกัมมัฏฐาน 6 ประการ
- ทิศ 6 ประการ