เวทนา 6 ประการ

เวทนา แปลว่า ความรู้สึก หรือ การเสวยอารมณ์ แบ่งตามช่องทางที่เกิดของเวทนาเป็น 6 ประการ คือ

1. จักขุสัมผัสสชาเวทนา

จักขุสัมผัสสชาเวทนา เวทนาที่เกิดจากการสัมผัสทางตา คือ ความรู้สึกที่เกิดจากการเห็น เช่น เห็นรูปที่สวยงาม น่าปรารถนา น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นสุข เห็นรูปที่ไม่สวยไม่งาม ไม่เป็นที่น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นทุกข์ เป็นต้น

2. โสตสัมผัสสชาเวทนา

โสตสัมผัสสชาเวทนา เวทนาที่เกิดจากการสัมผัสทางหู คือ ความรู้สึกที่เกิดจากการได้ยิน เช่น ได้ยินเสียงเพลงเพราะ ๆ เป็นที่น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นสุข ได้ยินเสียงด่า ไม่เป็นที่น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นทุกข์ เป็นต้น

3. ฆานสัมผัสสชาเวทนา

ฆานสัมผัสสชาเวทนา เวทนาที่เกิดจากการสัมผัสทางจมูก คือ ความรู้สึกที่เกิดจากการได้กลิ่น เช่น ได้กลิ่นน้ำหอมที่ชื่นชอบ เป็นที่น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นสุข ได้กลิ่นเหม็นจากกองขยะ ไม่เป็นที่น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นทุกข์ เป็นต้น

4. ชิวหาสัมผัสสชาเวทนา

ชิวหาสัมผัสสชาเวทนา เวทนาที่เกิดจากการสัมผัสทางลิ้น คือ ความรู้สึกที่เกิดจากการได้ลิ้มรส เช่น ได้ทานอาหารที่มีรสชาติอร่อย เป็นที่น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นสุข ได้ทานอาหารที่มีรสชาติไม่อร่อย ไม่เป็นที่น่าพอใจ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นทุกข์ เป็นต้น

5. กายสัมผัสสชาเวทนา

กายสัมผัสสชาเวทนา เวทนาที่เกิดจากการสัมผัสทางกาย คือ ความรู้สึกที่เกิดจากการสัมผัสทางกาย เช่น มีคนนวดคลายเส้นให้ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นสุข ถูกครูทำโทษโดยการเอาไม้เรียวตีที่มือ แล้วเกิดความรู้สึกเป็นทุกข์ เป็นต้น

6. มโนสัมผัสสชาเวทนา

มโนสัมผัสสชาเวทนา เวทนาที่เกิดจากการผัสผัสทางใจ คือ ความรู้สึกที่เกิดจากสัมผัสทางใจ เช่น โทสะเกิดขึ้นกระทบจิตใจ ทำให้เกิดความหงุดหงิดรำคาญใจ ปีติเกิดขึ้นกระทบจิตใจ ทำให้เกิดโสมนัสแช่มชื่นใจ เป็นต้น