พละ 5 ของพระมหากษัตริย์

พละ 5 ของพระมหากษัตริย์ พลังของบุคคลผู้ยิ่งใหญ่ที่สามารถเป็นกษัตริย์ปกครองแผ่นดินได้ หมายถึง พลังของพระเจ้าแผ่นดิน ได้แก่ อำนาจ คุณสมบัติ หรือบุคคล ที่จะช่วยส่งเสริมให้พระมหากษัตริย์สามารถปกครองแผ่นดินได้โดยราบรื่นเรียบร้อยและสงบร่มเย็น ประกอบด้วย

1. พาหาพละ หรือ กายพละ

พาหาพละ หรือ กายพละ กำลังแขน หรือ กำลังกาย คือ ความแข็งแรงมีสุขภาพดี สามารถ และชำนาญในการใช้แขนใช้มือใช้อาวุธ ตลอดจนมียุทโธปกรณ์พรั่งพร้อม

พระมหากษัตริย์ต้องมีพระพลานามัยสมบูรณ์แข็งแรง มีความชำนาญในการศึก เพียบพร้อมด้วยอาวุธยุทโธปกรณ์ มีกำลังทหารพร้อมสำหรับการป้องกันประเทศและพร้อมรบอยู่เสมอหากมีภัยคุกคามประเทศชาติ

2. โภคพละ

โภคพละ กำลังโภคสมบัติ คือ มีทุนทรัพย์บริบูรณ์ พร้อมที่จะใช้บำรุงเลี้ยงคน และดำเนินกิจการได้ไม่ติดขัด

พระมหากษัตริย์จำเป็นต้องอาศัยข้าราชบริพารเป็นจำนวนมากในการสนองงานต่างพระเนตรพระกรรณ จึงจำเป็นต้องมีโภคสมบัติจำนวนมากและเพียงพอต่อการใช้บำรุงเลี้ยงข้าราชบริพารเหล่านั้นให้อยู่ดีกินดีและสามารถสนองงานได้

3. อมัจจพละ

อมัจจพละ กำลังอำมาตย์ หรือกำลังข้าราชการ คือ มีที่ปรึกษาและข้าราชการระดับบริหารที่ทรงคุณวุฒิเก่งกล้าสามารถ และจงรักภักดี ซื่อสัตย์ต่อแผ่นดิน

ข้าราชการทั้งหลายจะเป็นผู้ที่คอยสนับสนุนสนองงานของพระมหากษัตริย์ให้สำเร็จลุล่วงตามพระราชประสงค์ ดังนั้น ข้าราชการจึงต้องเป็นข้าราชการที่ดี มีคุณธรรม และมีความรู้ความสามารถมากพอที่จะสนองงานพระมหากษัตริย์ ทำงานเพื่อแผ่นดินได้อย่างมีประสิทธิภาพ

4. อภิชัจจพละ

อภิชัจจพละ กำลังความมีชาติสูง คือ กำเนิดในตระกูลสูง เป็นขัตติยชาติต้องด้วยความนิยมเชิดชูของมหาชน และได้รับการฝึกอบรมมาแล้วเป็นอย่างดีตามประเพณีแห่งชาติตระกูลนั้น

5. ปัญญาพละ

ปัญญาพละ กำลังปัญญา คือ ทรงปรีชาญาณ หยั่งรู้เหตุผล ผิดชอบ ประโยชน์ มิใช่ประโยชน์ สามารถวินิจฉัยเหตุการณ์ทั้งภายในภายนอก และดำริการต่างๆ ให้ได้ผลเป็นอย่างดี ทรงทศพิธราชธรรม ปกครองแผ่นดินโดยธรรม

ในพละทั้ง 5 ประการนั้น ปัญญาพละ ท่านจัดว่าเป็นกำลังอันประเสริฐ เป็นยอดแห่งกำลังทั้งปวง เพราะเป็นเครื่องกำกับ ควบคุม และนำทางกำลังอื่นทุกอย่าง