อบายมุข 6 ประการ

อบายมุข แปลว่า ช่องทางของความเสื่อม ปากแห่งความเสื่อม หมายถึง ทางที่จะนำไปสู่ความพินาศ เหตุย่อยยับแห่งโภคทรัพย์ เป็นทางแห่งความเสื่อมทรัพย์สมบัติและเกียรติยศชื่อเสียง ผู้ใดประพฤติเข้า ย่อมถึงความวิบัติล่มจม ท่านจำแนกไว้ 4 ประการบ้าง 6 ประการบ้าง ในที่นี้จะกล่าวถึงอบายมุข 6 ประการ คือ

1. ติดสุราและของมึนเมา

ติดสุราและของมึนเมา มีความหมายตรงกับ สุราธุตตะ ในอบายมุข 4 คือความเป็นนักเลงสุรา ความเป็นนักดื่ม ชอบเสพของมึนเมา รวมไปถึงยาเสพติดให้โทษทั้งหลายด้วย มีโทษหรือก่อให้เกิดความเสื่อม 6 สถาน ดังนี้

เสียทรัพย์ เพราะสุรา ของมึนเมา หรือยาเสพติดทั้งหลาย ต้องใช้ทรัพย์แลกมาจึงจะหามาดื่มมาเสพได้
เป็นเหตุก่อทะเลาะวิวาท เพราะเมื่อเมาแล้วย่อมขาดสติ เป็นสาเหตุให้ทะเลาะวิวาทกับเพื่อนหรือบุคคลอื่นได้ง่าย
เป็นบ่อเกิดแห่งโรค เพราะสุรายาเสพติดนั้น เป็นของที่ทำลายสุขภาพ เมื่อดื่มหรือเสพมากเข้าก็จะก่อให้เกิดผลเสียต่อร่างกาย หรือเกิดโรคภัยไข้เจ็บตามมา
ถูกตำหนิติเตียน เพราะการดื่มสุราหรือเสพสิ่งเสพติด เป็นการกระทำที่ผิดศีล ปัญญาชนทั้งหลายย่อมติเตียน
ไม่รู้จักอาย เพราะเมื่อเมาแล้ว ความละอายก็หายไป กล้าทำเรื่องไม่ดีได้สารพัด

ทอนกำลังปัญญา เพราะฤทธิ์ของสุราหรือสิ่งเสพติดทั้งหลาย ทำให้ความสามารถในการคิดอ่านหรือวิเคราะห์สิ่งต่าง ๆ ลดลง คือบดบังปัญญานั่นเอง

2. ชอบเที่ยวกลางคืน

ชอบเที่ยวกลางคืน มีความหมายเดียวกับ อิตถีธุตตะ ในอบายมุข 4 คือ ความเป็นนักเลงหญิง คือความเป็นคนชอบเที่ยวผู้หญิง แม้ความเป็นคนชอบเที่ยวผู้ชาย คือผู้หญิงที่ชอบเที่ยวผู้ชาย ก็นับเข้าในข้อนี้ด้วยเช่นกัน ก่อให้เกิดโทษหรือความเสื่อมเสีย 6 สถาน คือ

ชื่อว่าไม่รักษาตัว คือ เป็นการไม่ดูแลสุขภาพ เพราะอาจทำให้ติดโรคได้ง่าย เป็นการทำลายสุขภาพ
ชื่อว่าไม่รักษาลูกเมีย (หรือสามี) คือ เป็นการไม่เอาใจใส่ดูแลครอบครัว อาจทำให้เกิดปัญหาครอบครัวได้ง่าย
ชื่อว่าไม่รักษาทรัพย์ คือ เป็นการใช้ทรัพย์สินให้สิ้นเปลืองหมดไปกับเรื่องไร้สาระหาประโยชน์มิได้
เป็นที่ระแวงของคนทั้งหลาย คือ คนทั่วไปจะไม่ไว้เนื้อเชื่อใจบุคคลที่มีความประพฤติลักษณะนี้

มักถูกใส่ความ คือ หากมีเรื่องเกิดขึ้น บุคคลประเภทนี้มักตกเป็นผู้ต้องสงสัย เพราะความประพฤติไม่ดี
ได้รับความลำบาก คือ จากโทษ 5 ข้อที่กล่าวมาข้างต้น จะทำให้บุคคลนั้นต้องได้รับความทุกข์ ความลำบากเดือดร้อนตามมา

3. ชอบเที่ยวดูการละเล่น

คนที่ชอบเที่ยวดูการละเล่นจนติดเป็นนิสัยแล้ว มักจะทิ้งหน้าที่การงาน เสียการเสียงาน เสียเวลาไปกับสิ่งไร้ประโยชน์ เสียโอกาสในการคิดสร้างสรรค์สิ่งดี ๆ โทษของการชอบเที่ยวดูการละเล่น มีดังนี้

มีการรำที่ไหนไปที่นั่น เช่น เที่ยวดูหมอลำ เที่ยวดูลิเก เป็นต้น มีอยู่ที่ไหนก็ไปที่นั่น ดูแล้วก็ไม่ได้ประโยชน์อะไร เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา
มีการขับร้องที่ไหนไปที่นั่น เช่น เที่ยวดูการขับร้องตามสถานที่ต่าง ๆ มีอยู่ที่ไหนก็ไปที่นั่น ดูแล้วก็ไม่ได้ประโยชน์ เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา
มีการดีดสีตีเป่าที่ไหนไปที่นั่น เช่น เที่ยวดูการแสดงดนตรีตามสถานที่ต่าง ๆ มีอยู่ที่ไหนก็ไปที่นั่น ดูแล้วก็ไม่ได้ประโยชน์ เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา
มีการเสภาที่ไหนไปที่นั่น เช่น เที่ยวดูการเล่นละครเสภา มีอยู่ที่ไหนก็ไปที่นั่น ดูแล้วก็ไม่ได้ประโยชน์ เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา
มีร้องเพลงที่ไหนไปที่นั่น เช่น เที่ยวดูการร้องเพลงตามสถานที่ต่าง ๆ มีอยู่ที่ไหนก็ไปที่นั่น ดูแล้วก็ไม่ได้ประโยชน์ เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา
มีเถิดเทิงที่ไหนไปที่นั่น เช่น เที่ยวดูการเล่นกลองยาว เชิดสิงโต เป็นต้น มีอยู่ที่ไหนก็ไปที่นั่น ดูแล้วก็ไม่ได้ประโยชน์ เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา

รวมความว่า มีการละเล่นบรรเทิงสนุกสนานที่ไหนก็ไปที่นั่น อย่างนี้เรียกว่า ชอบเที่ยวดูการละเล่น

4. เกียจคร้านทำการงาน

เกียจคร้านทำการงาน คือ ความเป็นคนขึ้เกียจ ไม่อยากทำงาน ชอบหาความสบายใส่ตัว หลีกเลี่ยงการทำงาน โดยมักอ้างเหตุต่าง ๆ เพราะไม่อยากทำงาน ดังนี้

มักอ้างว่า หนาวนัก แล้วไม่ทำงาน
มักอ้างว่า ร้อนนัก แล้วไม่ทำงาน
มักอ้างว่า เวลาเย็นแล้ว แล้วไม่ทำงาน
มักอ้างว่า ยังเช้าอยู่ แล้วไม่ทำงาน
มักอ้างว่า หิวนัก แล้วไม่ทำงาน
มักอ้างว่า กระหายนัก แล้วไม่ทำงาน

สรุปว่า ชอบหาข้ออ้างเพื่อหลีกเลี่ยงการทำงานนั่นเอง คนที่เต็มไปด้วยความขี้เกียจอย่างนี้ ย่อมไม่มีความเจริญก้าวหน้า ประสบความสำเร็จได้ยากหรือไม่ประสบความสำเร็จเลย

5. คบคนชั่วเป็นมิตร

คบคนชั่วเป็นมิตร มีความหมายตรงกับ ปาปมิตตะ ในอบายมุข 4 คือ ความเป็นผู้มีเพื่อนชั่ว คือมีเพื่อนไม่ดีนั่นเอง การคบคนชั่วเป็นมิตร มีโทษตามลักษณะของมิตรชั่วที่คบ 6 ประเภท ดังนี้

คนเล่นการพนัน เมื่อคบแล้วย่อมชักชวนเราให้เล่นการพนันด้วย ความเสื่อมเสียหรือโทษจากการเล่นการพนันก็จะตามมา
คนเจ้าชู้ เมื่อคบแล้วก็ย่อมจะชักนำเราให้เป็นคนเจ้าชู้ตามไปด้วย ครอบครัวก็จะไม่สงบสุข ชีวิตคู่ไม่มั่นคง
คนชอบดื่มเหล้า เมื่อคบแล้วย่อมชักชวนเราให้ดื่มเหล้า หรือเสพของมึนเมา เสพยาเสพติดอื่น ๆ ตามมา โทษจากการเป็นนักเลงสุราก็จะเกิดขึ้นตามมา
คนลวงเขาด้วยของปลอม คือพวกนักต้มตุ๋นหรือมิจฉาชีพทั้งหลาย เมื่อคบแล้ว ย่อมชักชวนเราให้เป็นเหมือนเขา
คนลวงเขาซึ่งหน้า คือคนชอบโกหกหลอกลวง เมื่อคบแล้วย่อมชักชวนเราให้กลายเป็นคนโกหกหลอกลวงด้วย
นักเลงหัวไม้ เมื่อคบแล้ว ย่อมชักนำเราให้กลายเป็นนักเลงหัวไม้ไปด้วย

สรุปก็คือ คบคนเช่นใดย่อมเป็นคนเช่นนั้น ถ้าคบคนไม่ดีเราก็จะกลายเป็นคนไม่ดีตามไปด้วย ผลเสียทั้งหลายก็จะตามมา

6. ติดการพนัน

ติดการพนัน มีความหมายตรงกับ อักขธุตตะ คือ ความเป็นนักเลงการพนัน คือชอบเล่นการพนันเป็นชีวิตจิตใจ ก่อให้เกิดโทษหรือความเสื่อมเสีย 6 สถาน คือ

เมื่อชนะย่อมก่อเวร คือ เมื่อชนะการพนันแล้ว คนอื่นที่แพ้ย่อมต้องการเอาคืนด้วยวิธีใดวิธีหนึ่ง
เมื่อแพ้ย่อมเสียดายทรัพย์ที่เสียไป คือ เมื่อแพ้การพนันแล้วย่อมเสียทรัพย์ เมื่อเสียทรัพย์ก็ย่อมเป็นทุกข์เพราะเสียดาย และต้องการเล่นใหม่เพื่อเอาคืน เป็นอย่างนี้ไม่จบสิ้น
ทรัพย์สินที่มีอยู่ย่อมฉิบหาย คือ คนที่ติดการพนันจะยอมเสียทุกอย่างเพื่อให้ได้เล่น เมื่อเสียเงินแล้วก็ยอมเอาทรัพย์สินอย่างอื่นไปแลกเงินมาเพื่อเล่นการพนัน สุดท้ายก็สิ้นเนื้อประดาตัว ไม่เหลือสักอย่าง
ไม่มีใครเชื่อถือถ้อยคำ เพราะคนที่ติดการพนัน ย่อมไม่เป็นที่ไว้เนื้อเชื่อใจของคนอื่น ดังนั้น พูดอะไรก็จะไม่มีใครเชื่อ คำพูดไม่มีน้ำหนัก
เป็นที่หมิ่นประมาทของเพื่อน คือ คนอื่น ๆ หรือแม้แต่เพื่อน ย่อมดูหมิ่นดูแคลน ไม่มีใครอยากคบค้าสมาคมด้วย
ไม่มีใครอยากแต่งงานด้วย คือ ไม่มีใครอยากแต่งงานเป็นคู่ชีวิตกับคนที่ติดการพนัน เพราะจะมีแต่ล่มจม ไม่มีความเจริญรุ่งเรือง แม้คนที่แต่งงานมีครอบครัวแล้ว ถ้าติดการพนัน ก็จะทำให้ครอบครัวเดือดร้อน สามีหรือภรรยาย่อมต้องการที่จะหย่าร้างกันไป

อบายมุข 6 ประการ