พละ 4 ประการ

พละ หมายถึง ธรรมอันเป็นกำลัง ธรรมอันเป็นพลังทำให้ดำเนินชีวิตด้วยความมั่นใจ ไม่หวั่นต่อภัยทุกอย่าง ท่านจำแนกไว้ 4 ประการ คือ

1. ปัญญาพละ

ปัญญาพละ กำลังปัญญา หมายเอาทั้งปัญญาทางโลกและปัญญาทางธรรม ปัญญาทางโลก ช่วยให้บุคคลดำรงชีวิตประกอบกิจด้วยความมั่นใจ เพราะมีปัญญาความรู้ที่ได้ศึกษาเล่าเรียนมา ปัญญาทางธรรม ช่วยให้บุคคลดำรงชีวิตถูกทาง ไม่นอกลู่นอกทาง มีความแกล้วกล้าในการเข้าสังคมและทำกิจทุกประการ

2. วิริยพละ

วิริยพละ กำลังความเพียร ช่วยให้บุคคลมีความมุ่งมั่นบากบั่นไม่ย่อท้อต่อการทำกิจทั้งปวง มีกำลังใจฮึกเหิมไม่หวั่นเกรงต่ออุปสรรคใด ๆ ทำให้ประสบความสำเร็จในกิจที่ทำ เพราะมีความวิริยบากบั่นเป็นกำลัง

3. อนวัชชพละ

อนวัชชพละ กำลังสุจริต หรือ กำลังความบริสุทธิ์ ตามศัพท์แปลว่า กำลังการกระทำที่ไม่มีโทษ คือ มีกายกรรม วจีกรรม มโนกรรมบริสุทธิ์ เช่น มีความประพฤติและหน้าที่การงานสุจริต ไม่มีข้อบกพร่องเสียหาย พูดจริง มีเหตุผล มุ่งดี ไม่รุกรานให้ร้ายใคร ทำการด้วยเจตนาบริสุทธิ์

4. สังคหพละ

สังคหพละ กำลังการสงเคราะห์ คือ การยึดเหนี่ยวน้ำใจคนและประสานหมู่ชนไว้ในสามัคคี ได้แก่ การสงเคราะห์ด้วยสังคหวัตถุ 4 คือ

  • ทาน การให้ปัน
  • ปิยวาจา พูดจับใจ
  • อัตถจริยา บำเพ็ญประโยชน์
  • สมานัตตตา มีตนเสมอ

พละหมวดนี้ เป็นหลักประกันของชีวิต ผู้ประพฤติธรรม 4 นี้ย่อมดำเนินชีวิตด้วยความมั่นใจ เพราะเป็นผู้มีพลังในตน ย่อมข้ามพ้นภัยทั้ง 5 ประการ คือ

  • อาชีวิตภัย ภัยเนื่องด้วยการครองชีพ
  • อสิโลกภัย ภัยคือความเสื่อมเสียชื่อเสียง
  • ปริสสารัชชภัย ภัยคือความครั่นคร้ามเก้อเขินในที่ชุมนุม
  • มรณภัย ภัยคือความตาย
  • ทุคคติภัย ภัยคือทุคติ