ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารึ “ธรรมแล ย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม”

ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารึ.

[คำอ่าน : ทำ-โม, หะ-เว, รัก-ขะ-ติ, ทำ-มะ-จา-ริง]

“ธรรมแล ย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม”

(ขุ.ชา.ทสก. ๒๗/๒๙๐, ขุ.เถร. ๒๖/๓๑๔)

ธรรม แปลว่า สภาพที่รักษาผู้ปฏิบัติตามไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว เบื้องต้นคือรักษาจิตใจของผู้ปฏิบัติตามธรรม ไม่ให้ตกต่ำ ไม่ให้หลงมัวเมาในสิ่งลวงหรือกิเลสตัณหา ไม่ให้หลงผิดกระทำผิดศีลผิดธรรม อันนี้คือการรักษาในโลกนี้

เมื่อผู้ประพฤติธรรมล่วงลับดับขันธ์ไปแล้ว ธรรมย่อมจะตามคุ้มครองเขาไม่ให้ตกไปสู่อบายภูมิ ไม่ไปสู่ทุคติ แต่ธรรมจะนำพาเขาไปสู่สุคติ คือภพภูมิที่ดี นี่คือการคุ้มครองรักษาในภพถัด ๆ ไป

ดังนั้น บุคคลผู้ประพฤติธรรมอย่างเคร่งคัด ย่อมจะได้รับการคุ้มครองรักษาจากธรรมที่เขาประพฤติเอง เป็นการรักษากันทั้งสองฝ่าย คือบุคคลประพฤติตามธรรม เป็นการรักษาธรรม และธรรมที่เขาประพฤตินั้นแหละ จะรักษาเขาไม่ให้ตกต่ำ

เมื่อรู้ดังนี้แล้ว เราท่านทั้งหลาย พึงรักษาธรรมให้ดี ด้วยการน้อมนำเอาหลักธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มาปฏิบัติให้ถูกต้องตามธรรม เป็นการทรงไว้ซึ่งพระสัทธรรมอย่างหนึ่ง เป็นการรักษาสภาพจิตใจของตนเองไม่ให้ตกต่ำอีกอย่างหนึ่ง