สามญฺเญ สมโณ ติฏฺเฐ “สมณะ พึงตั้งอยู่ในภาวะแห่งสมณะ”

สามญฺเญ สมโณ ติฏฺเฐ.

[คำอ่าน : สา-มัน-เย, สะ-มะ-โน, ติด-เถ]

“สมณะ พึงตั้งอยู่ในภาวะแห่งสมณะ”

(ส.ส.)

ภาวะแห่งสมณะ คือ ภาวะที่สงบระงับจากการทำบาปทั้งปวง สงบระงับจากกิเลสตัณหาทั้งปวง ดำรงตนอยู่โดยการไม่ทำบาปทั้งปวง หมั่นสร้างกุศล และหมั่นปฏิบัติชำระจิตของตนให้ปราศจากมลทิน

การที่บุคคลใดบุคคลหนึ่งได้อุปสมบทเข้ามาเป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนานั้น ชาวโลกทั้งหลายเรียกบุคคลผู้นั้นว่า เป็นสมณะ ซึ่งความจริงแล้ว ผู้ที่บวชเข้ามาแล้ว ในเบื้องต้นเป็นเพียงผู้ออกบวช ยังไม่ได้เป็นสมณะอย่างแท้จริง

แต่เมื่อใดที่ผู้นั้นได้ปฏิบัติตามธรรมแห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จนชำระกิเลสออกจากจิตได้หมดจดแล้ว จึงจะได้ชื่อว่าเป็นสมณะอย่างแท้จริง

ดังนั้น ในขณะที่ถือเพศแห่งพระภิกษุอยู่ ชาวโลกเขาสมมุติให้เป็นสมณะ ก็พึงดำเนินตามทางแห่งความเป็นสมณะ ดำรงตนอยู่ในภาวะแห่งสมณะ คือเว้นจากการทำบาปทั้งปวง หมั่นสร้างกุศลให้สมบูรณ์ และหมั่นชำระจิตของตนให้ผ่องแผ้ว จึงจะได้ชื่อว่าเป็นสมณะที่ดี