สุกฺกํ ภาเวถ ปณฺฑิโต “บัณฑิตควรเจริญธรรมขาว”

สุกฺกํ ภาเวถ ปณฺฑิโต.

[คำอ่าน : สุก-กัง, พา-เว-ถะ, ปัน-ทิ-โต]

“บัณฑิตควรเจริญธรรมขาว”

(สํ.มหา. ๑๙/๒๙, ขุ.ธ. ๒๕/๒๖)

ธรรม มี ๒ อย่าง คือ กุศลธรรม ได้แก่ ธรรมฝ่ายดี หรือธรรมขาว และ อกุศลธรรม ได้แก่ ธรรมฝ่ายชั่ว หรือธรรมดำ พระพุทธเจ้าสอนพวกเราเหล่าสาวกให้รู้ทั้งธรรมฝ่ายดีและธรรมฝ่ายชั่ว เพื่อที่จะเลือกทำตามธรรมฝ่ายดี และละเว้นธรรมฝ่ายชั่ว

ธรรมฝ่ายดีหรือกุศลธรรม เมื่อใครประพฤติตามแล้ว ย่อมก่อให้เกิดประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและคนรอบข้าง สร้างความสุขความเจริญให้แก่ตนเองและสังคมโดยส่วนรวม เป็นธรรมที่เป็นไปเพื่อประโยชน์โดยส่วนเดียว ไม่เป็นไปเพื่อความฉิบหาย

ส่วนธรรมฝ่ายชั่วหรืออกุศลธรรมนั้น เมื่อทำแล้วย่อมก่อให้เกิดความฉิบหาย ทั้งแก่ตนเองและคนรอบข้าง เป็นการสร้างความเดือดร้อนให้แก่ตนเองและสังคม เป็นธรรมที่เป็นไปเพื่อความเสื่อมโดยส่วนเดียว ไม่เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูลใด ๆ

ดังนั้น ผู้มีปัญญาย่อมเลือกประพฤติเฉพาะกุศลธรรมอันเป็นธรรมฝ่ายขาว และละเว้นอกุศลธรรมอันเป็นธรรมดำเสีย เพื่อประโยชน์สุขแห่งตนเองและสังคม