ปญฺญายตฺถํ วิปสฺสติ “คนย่อมเห็นเนื้อความด้วยปัญญา”

ปญฺญายตฺถํ วิปสฺสติ.

[คำอ่าน : ปัน-ยา-ยัด-ถัง, วิ-ปัด-สะ-ติ]

“คนย่อมเห็นเนื้อความด้วยปัญญา”

(องฺ. สตฺตก. ๒๓/๓)

การที่จะรู้ข้ออรรถข้อธรรมแห่งสิ่งทั้งหลายได้ หรือการที่จะรู้เนื้อความที่แท้จริงแห่งเรื่องทั้งหลายได้นั้น จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องอาศัยปัญญาเป็นเครื่องพิจารณา หรือการพิจารณาอย่างถี่ถ้วนด้วยปัญญา

เมื่อขาดปัญญาเสียอย่างเดียว ย่อมเป็นไปไม่ได้เลยที่บุคคลจะสามารถมองสิ่งต่าง ๆ ได้ทะลุปรุโปร่ง หรือมองเห็นสาระสำคัญแห่งสิ่งทั้งหลายให้เข้าใจถ่องแท้ และถือเอาประโยชน์จากสิ่งทั้งหลายเหล่านั้นได้ มิหนำซ้ำ ยังจะก่อให้เกิดทุกข์เสียอีกต่างหาก

บุคคลสำเร็จการศึกษาระดับสูง ๆ ได้ก็เพราะปัญญา ประสบความสำเร็จในทางธุรกิจก็เพราะปัญญา สามารถประดิษฐ์คิดค้นสิ่งต่าง ๆ ได้ ก็เพราะปัญญา ปัญญานี่แหละ คือสิ่งที่ช่วยให้โลกเจริญรุ่งเรือง

ผู้ปฏิบัติธรรมแสวงหาทางดับทุกข์ สามารถรู้อรรถรู้ธรรมได้ก็เพราะปัญญา สามารถบรรลุธรรมระดับสูงขึ้นตามลำดับได้ก็เพราะปัญญา เพราะฉะนั้น ปัญญาจึงเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่งยวดในการดำเนินชีวิตบนโลกใบนี้