ปาปานิ กมฺมานิ กโรนฺติ โมหา.
[คำอ่าน : ปา-ปา-นิ, กำ-มา-นิ, กะ-โรน-ติ, โม-หา]
“คนมักทำบาปเพราะความหลง”
(ม.ม. 13/413, ขุ.ชา.ปกิณฺณก. 27/380)
ความหลง คือ โมหะ ได้แก่ ความเขลา ความไม่รู้ตามความเป็นจริง หลงกิเลส หลงอารมณ์ ความหลงนี้เมื่อเกิดขึ้นมาแล้ว ย่อมเป็นมูลให้เกิดความโลภบ้าง เป็นมูลให้เกิดความโกรธบ้าง เป็นความหลงล้วน ๆ บ้าง
เมื่อเกิดโมหะขึ้น คนทั้งหลายมักจะทำกรรมไปตามอำนาจของโมหะคือความหลง เมื่อทำกรรมด้วยอำนาจของความหลง ย่อมเป็นไปในทางที่ก่อบาปอกุศลเท่านั้น เพราะกรรมที่เป็นกุศลย่อมเกิดจากปัญญา ไม่ใช่จากโมหะคือความหลง
ดังนั้น จึงเป็นที่มาของคำว่า คนมักทำบาปเพราะความหลง คือหลงไปตามอำนาจของกิเลสที่สั่งการให้ทำบาปนั่นเอง
เมื่อรู้ดังนี้แล้ว เราท่านทั้งหลาย พึงเร่งกำจัดโมหะคือความหลง อันเป็นสาเหตุให้กระทำบาปนี้เสียให้ได้ ด้วยการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน อันจะเป็นเหตุให้เกิดปัญญารู้แจ้งตามความเป็นจริง และจะสามารถกำจัดกิเลสทั้งปวงรวมทั้งโมหะคือความหลงนี้เสียได้ จะได้ไม่ต้องทำบาปเพราะหลงกลกิเลสอีกต่อไป
