กเรยฺย โยคฺคํ ธุวมปฺปมตฺโต “ผู้ไม่ประมาท ควรทำความเพียรให้แน่วแน่”

กเรยฺย โยคฺคํ ธุวมปฺปมตฺโต.

[คำอ่าน : กะ-ไร-ยะ, โยก-คัง, ทุ-วะ-มับ-ปะ-มัด-โต]

“ผู้ไม่ประมาท ควรทำความเพียรให้แน่วแน่”

(ขุ.ชา.ทุก. ๒๗/๗๘)

คำว่า ไม่ประมาท หมายถึง ไม่หลงมัวเมาในกิเลสตัณหา ไม่หลงมัวเมาในวัย ในลาภยศสรรเสริญ เป็นต้น มีสติสัมปชัญญะพร้อมอยู่เสมอ อย่างนี้เรียกว่า ผู้ไม่ประมาท

ผู้ไม่ประมาทดังกล่าว พึงกระทำความเพียรอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งความเพียรในที่นี้ หมายเอาความเพียรที่เป็นความเพียรชอบ หรือที่เรียกว่า สัมมัปปธาน 4 อย่าง คือ

1. สังวรปธาน เพียรระวังบาปไม่ให้เกิดขึ้นในสันดาน
2. ปหานปธาน เพียรกำจัดบาปออกจากจิตจากใจ
3. ภาวนาปธาน เพียรสร้างกุศลอบรมบารมี
4. อนุรักขนาปธาน เพียรรักษาคุณงามความดีให้คงอยู่ตลอดไป

ผู้ที่ประกอบด้วยความเพียรทั้ง 4 ประการดังกล่าวมาแล้วนี้ ได้ชื่อว่าเป็นผู้ไม่ประมาท ปรารภความเพียรอยู่เสมอ ชีวิตของเขาย่อมสามารถประสบกับความเจริญก้าวหน้าได้ทั้งในทางโลกและทางธรรม

อีกทั้งบุคคลทั้งหลายย่อมยกย่องสรรเสริญเขาในฐานะที่เป็นผู้ปรารภความเพียรและไม่ประมาท