กเรยฺย โยคฺคํ ธุวมปฺปมตฺโต.
[คำอ่าน : กะ-ไร-ยะ, โยก-คัง, ทุ-วะ-มับ-ปะ-มัด-โต]
“ผู้ไม่ประมาท ควรทำความเพียรให้แน่วแน่”
(ขุ.ชา.ทุก. 27/78)
คำว่า ไม่ประมาท หมายถึง ไม่หลงมัวเมาในกิเลสตัณหา ไม่หลงมัวเมาในวัย ในลาภยศสรรเสริญ เป็นต้น มีสติสัมปชัญญะพร้อมอยู่เสมอ อย่างนี้เรียกว่า ผู้ไม่ประมาท
ผู้ไม่ประมาทดังกล่าว พึงกระทำความเพียรอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งความเพียรในที่นี้ หมายเอาความเพียรที่เป็นความเพียรชอบ หรือที่เรียกว่า สัมมัปปธาน 4 อย่าง คือ
- สังวรปธาน เพียรระวังบาปไม่ให้เกิดขึ้นในสันดาน
- ปหานปธาน เพียรกำจัดบาปออกจากจิตจากใจ
- ภาวนาปธาน เพียรสร้างกุศลอบรมบารมี
- อนุรักขนาปธาน เพียรรักษาคุณงามความดีให้คงอยู่ตลอดไป
ผู้ที่ประกอบด้วยความเพียรทั้ง 4 ประการดังกล่าวมาแล้วนี้ ได้ชื่อว่าเป็นผู้ไม่ประมาท ปรารภความเพียรอยู่เสมอ ชีวิตของเขาย่อมสามารถประสบกับความเจริญก้าวหน้าได้ทั้งในทางโลกและทางธรรม
อีกทั้งบุคคลทั้งหลายย่อมยกย่องสรรเสริญเขาในฐานะที่เป็นผู้ปรารภความเพียรและไม่ประมาท
