วิตก 6 ประการ

วิตก แปลว่า ความตรึก เป็นสภาวะที่เกิดต่อเนื่องมาจากตัณหา คือ เมื่อเกิดตัณหาคือความทะยานอยากในอารมณ์ใดแล้ว จิตก็จะตรึกคือคิดคำนึงในอารมณ์นั้นด้วยอำนาจของความทะยานอยาก วิตกคือความตรึกนี้จำแนกเป็น 6 อย่าง คือ

1. รูปวิตก

รูปวิตก ความตรึกในรูป คือ เมื่อเกิดรูปตัณหาคือความทะยานอยากในรูปแล้ว รูปวิตกคือความตรึกในรูปก็จะเกิดตามมา

2. สัททวิตก

สัททวิตก ความตรึกในเสียง คือ เมื่อเกิดสัททตัณหาคือความทะยานอยากในเสียงแล้ว สัททวิตกคือความตรึกในเสียงก็จะเกิดตามมา

3. คันธวิตก

คันธวิตก ความตรึกในกลิ่น คือ เมื่อเกิดคันธตัณหาคือความทะยานอยากในกลิ่นแล้ว คันธวิตกคือความตรึกในกลิ่นก็จะเกิดตามมา

4. รสวิตก

รสวิตก ความตรึกในรส คือ เมื่อเกิดรสตัณหาคือความทะยานอยากในรสแล้ว รสวิตกคือความตรึกในรสก็จะเกิดตามมา

5. โผฏฐัพพวิตก

โผฏฐัพพวิตก ความตรึกในสิ่งที่ต้องกาย คือ เมื่อเกิดโผฏฐัพพตัณหาคือความทะยานอยากในสิ่งที่ต้องกายแล้ว โผฏฐัพพวิตกคือความตรึกในสิ่งที่ต้องกายก็จะเกิดตามมา

6. ธัมมวิตก

ธัมมวิตก ความตรึกในธรรมารมณ์ คือ เมื่อเกิดธัมมตัณหาคือความทะยานอยากในธรรมารมณ์แล้ว ธัมมวิตกคือความตรึกในธรรมารมณ์ก็จะเกิดตามมา