สัญเจตนา 6 ประการ

สัญเจตนา แปลว่า ความจงใจ ความตั้งใจ ความจำนง หรือความแสวงหาอารมณ์ หมายถึง ความคิดปรุงแต่งในรูปสัญญาเป็นต้น กล่าวคือ เมื่อสัญญาคือความหมายรู้เกิดขึ้นแล้ว ความคิดปรุงแต่งก็จะเกิดขึ้นตามมา สัญเจตนา แบ่งเป็น 6 ประการ ตามอารมณ์ที่รับเข้ามา ดังนี้

1. รูปสัญเจตนา

รูปสัญเจตนา ความจำนงรูป ความคิดปรุงแต่งในรูปสัญญา คือ เมื่อรูปสัญญาคือความหมายรู้ในรูปที่เห็นเกิดขึ้นแล้ว ความคิดปรุงแต่งในรูปสัญญาก็เกิดขึ้นตามมา เช่น สวย หรือไม่สวย เป็นต้น

2. สัททสัญเจตนา

สัททสัญเจตนา ความจำนงเสียง ความคิดปรุงแต่งในสัททสัญญา คือ เมื่อสัททสัญญาคือความหมายรู้ในเสียงที่ได้ยินเกิดขึ้นแล้ว ความคิดปรุงแต่งในสัททสัญญาก็เกิดขึ้นตามมา เช่น ไพเราะหรือไม่ไพเราะ เป็นต้น

3. คันธสัญเจตนา

คันธสัญเจตนา ความจำนงกลิ่น ความคิดปรุงแต่งในคันธสัญญา คือ เมื่อคันธสัญญาคือความหมายรู้ในกลิ่นที่ได้ดมเกิดขึ้นแล้ว ความคิดปรุงแต่งในคันธสัญญาก็เกิดขึ้นตามมา เช่น หอมหรือเหม็น น่าชอบใจหรือไม่น่าชอบใจ เป็นต้น

4. รสสัญเจตนา

รสสัญเจตนา ความจำนงรส ความคิดปรุงแต่งในรสสัญญา คือ เมื่อรสสัญญาคือความหมายรู้ในรสที่ได้ลิ้มเกิดขึ้นแล้ว ความคิดปรุงแต่งในรสสัญญาก็เกิดขึ้นตามมา เช่น อร่อย หรือไม่อร่อย เป็นต้น

5. โผฏฐัพพสัญเจตนา

โผฏฐัพพสัญเจตนา ความจำนงโผฏฐัพพะ ความคิดปรุงแต่งในโผฏฐัพพสัญญา คือ เมื่อโผฏฐัพพสัญญาคือความหมายรู้ในโผฏฐัพพะที่ได้สัมผัสเกิดขึ้นแล้ว ความคิดปรุงแต่งในโผฏฐัพพสัญญาก็เกิดขึ้นตามมา เช่น สบาย หรือไม่สบาย เป็นต้น

6. ธัมมสัญเจตนา

ธัมมสัญเจตนา ความจำนงธรรมารมณ์ ความคิดปรุงแต่งในธัมมสัญญา คือ เมื่อธัมมสัญญาคือความหมายรู้ในธรรมารมณ์เกิดขึ้นแล้ว ความคิดปรุงแต่งในธัมมสัญญาก็เกิดขึ้นตามมา เช่น งาม น่าเกลียด เป็นต้น