อายตนะภายใน คือ ที่เชื่อมต่อให้เกิดความรู้ แดนต่อความรู้ฝ่ายใน หมายถึง ทางเชื่อมต่อให้เกิดความรู้ที่มีอยู่ภายในตัวเรา ทำหน้าที่เชื่อมโยงกับอายตนะภายนอก อายตนะภายในนี้มี 6 อย่างคือ
1. จักขุ
จักขุ แปลว่า ตา เป็นแดนเชื่อมต่อกับอายตนะภายนอกคือ รูป ทำให้เกิดการเห็น เกิดการรับรู้รูป
2. โสตะ
โสตะ แปลว่า หู เป็นแดนเชื่อมต่อกับอายตนะภายนอกคือ เสียง ทำให้เกิดการได้ยิน เกิดการรับรู้เสียง
3. ฆานะ
ฆานะ แปลว่า จมูก เป็นแดนเชื่อมต่อกับอายตนะภายนอกคือ กลิ่น ทำให้เกิดการรับรู้กลิ่น
4. ชิวหา
ชิวหา แปลว่า ลิ้น เป็นแดนเชื่อมต่อกับอายตนะภายนอกคือ รส ทำให้เกิดการรับรู้รส
5. กายะ
กายะ แปลว่า กาย เป็นแดนเชื่อมต่อกับอายตนะภายนอกคือ โผฏฐัพพะ ทำให้เกิดการรับรู้สัมผัส
6. มโน
มโน แปลว่า ใจ เป็นแดนเชื่อมต่อกับอายตนะภายนอกคือ ธรรมารมณ์ ทำให้เกิดการรับรู้อารมณ์ที่เกิดขึ้นทางใจ
อายตนะภายในทั้ง 6 ประการนี้ เรียกว่า ทวาร บ้าง เพราะเป็นประตูสำหรับรับรู้อารมณ์ภายนอก เช่น ตา เป็นช่องทางสำหรับรับรู้รูป เป็นต้น เรียกว่า อินทรีย์ บ้าง เพราะเป็นใหญ่ในหน้าที่ของตนเอง เช่น ตาเป็นใหญ่ในการเห็น เป็นต้น
