คนมีตัณหาเป็นเพื่อน ท่องเที่ยวอยู่ช้านาน ไม่ล่วงพ้นสงสาร ที่กลับกลอกไปได้

ตณฺหาทุติโย ปุริโส     ทีฆมทฺธาน สํสรํ
อิตฺถมฺภาวญฺญถาภาวํ     สํสารํ นาติวตฺตติ.

[คำอ่าน]

ตัน-หา-ทุ-ติ-โย, ปุ-ริ-โส…..ที-คะ-มัด-ทา-นะ, สัง-สะ-รัง
อิด-ถัม-พา-วัน-ยะ-ถา-พา-วัง…..สัง-สา-รัง, นา-ติ-วัด-ตะ-ติ

[คำแปล]

“คนมีตัณหาเป็นเพื่อน ท่องเที่ยวอยู่ช้านาน ไม่ล่วงพ้นสงสาร ที่กลับกลอกไปได้.”

(ปจฺเจกพุทฺธ) ขุ.จู. 30/320.

คนมีตัณหาเป็นเพื่อน หมายถึง บุคคลผู้ถูกตัณหาทั้ง 3 ประการครอบงำชักจูง ลุ่มหลงในกามคุณ ติดอยู่ในความอยากมีอยากเป็น ดิ้นรนขวนขวายเพื่อให้ได้มาสิ่งที่น่าปรารถนาน่าพอใจ ใช้ชีวิตตามการบงการของกิเลสตัณหา

บุคคลประเภทนี้ ย่อมติดอยู่ในวังวนของการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร ไม่สามารถหลุดพ้นจากวัฏสงสารไปได้ง่าย ๆ เพราะตัณหาที่ครอบงำจิตใจของเขานั้นเองที่เป็นเชื้อยางทำให้เขาต้องเวียนเกิดเวียนตายไม่มีที่สิ้นสุด

หนทางเดียวที่จะสามารถหลุดพ้นจากวัฏสงสารไปได้ คือต้องทำลายตัณหาอันเป็นเชื้อยางของการเกิดเสียให้หมดสิ้น และหนทางที่จะทำลายตัณหาได้หมดสิ้นนั้นก็คือการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ดำเนินตามทางอันประเสริฐคืออริยมรรคมีองค์ 8 ผู้ที่เดินทางสายอื่นนอกจากทางสายนี้แล้ว ไม่สามารถหลุดพ้นจากวัฏสงสารได้เลย.