ธรรมคุณ 6 ประการ

ธรรมคุณ แปลว่า คุณของพระธรรม แสดงให้เห็นลักษณะของพระธรรมว่าเป็นอย่างไร และแสดงให้เห็นคุณประโยชน์ที่จะพึงได้รับจากพระธรรม มี 6 ประการ คือ

1. สฺวากฺขาโต ภควตา ธมฺโม

สฺวากฺขาโต ภควตา ธมฺโม แปลว่า เป็นพระธรรมอันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสดีแล้ว คือ ตรัสไว้เป็นความจริงแท้ อีกทั้งงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุด พร้อมทั้งอรรถพร้อมทั้งพยัญชนะ ประกาศหลักการครองชีวิตอันประเสริฐ บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง

2. สนฺทิฏฺฐิโก

สนฺทิฏฺฐิโก แปลว่า เป็นสิ่งที่ผู้ปฏิบัติจะพึงเห็นชัดด้วยตนเอง คือ ผู้ใดปฏิบัติ ผู้ใดบรรลุ ผู้นั้นย่อมเห็นประจักษ์ด้วยตนเองตามสมควรแก่การปฏิบัติ ไม่ต้องเชื่อตามคำของผู้อื่น ผู้ใดไม่ปฏิบัติ ไม่บรรลุ ผู้นั้นย่อมไม่สามารถเห็นผลประจักษ์ได้ แม้ผู้อื่นจะบอกอย่างไร ถ้าไม่ปฏิบัติด้วยตนเองย่อมไม่เห็นผลประจักษ์อย่างแท้จริง

3. อกาลิโก

อกาลิโก แปลว่า เป็นธรรมที่ไม่ประกอบด้วยกาล คือ ไม่ขึ้นกับกาลเวลา พร้อมเมื่อใด บรรลุได้ทันที บรรลุเมื่อใด เห็นผลได้ทันที อีกอย่างคือ เป็นจริงอยู่อย่างไร ก็เป็นอย่างนั้น ไม่จำกัดด้วยกาล ไม่มีวันล้าสมัย

4. เอหิปสฺสิโก

เอหิปสฺสิโก แปลว่า เป็นสิ่งที่ควรเรียกให้มาดู คือ เชิญชวนให้มาชมและพิสูจน์ หรือท้าทายต่อการตรวจสอบ เพราะเป็นของจริงและดีจริง พร้อมให้ทุกคนเข้ามาพิสูจน์ด้วยตนเอง ทดลองปฏิบัติด้วยตนเอง จะได้เห็นว่าเป็นจริงเช่นนั้นหรือไม่

5. โอปนยิโก

โอปนยิโก แปลว่า เป็นสิ่งที่ควรน้อมเข้ามาใส่ตัว คือ ควรน้อมเข้ามาไว้ในใจ หรือน้อมใจเข้าไปให้ถึง ด้วยการปฏิบัติให้เกิดมีขึ้นในใจ หรือให้ใจบรรลุถึงอย่างนั้น หมายความว่า เชิญชวนให้ทดลองปฏิบัติดู อีกอย่างหนึ่ง เป็นสิ่งที่นำผู้ปฏิบัติให้เข้าไปถึงที่หมายคือพระนิพพาน

6. ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพ วิญฺญูหิ

ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพ วิญฺญูหิ แปลว่า เป็นสิ่งที่วิญญูชนพึงรู้เฉพาะตน คือ เป็นวิสัยของวิญญูชนจะพึงรู้ได้ เป็นของจำเพาะตน ต้องทำจึงเสวยได้เฉพาะตัว ทำให้กันไม่ได้ แย่งชิงจากกันไม่ได้ และรู้ได้ประจักษ์ที่ในใจของตนนี่เอง ผู้ใดศึกษาและปฏิบัติ ผู้นั้นย่อมรู้แจ้งและได้รับผลเฉพาะตน