เวทนา 5 ประการ

เวทนา 5 ประการ

เวทนา แปลว่า ความรู้สึก หรือ การเสวยอารมณ์ แบ่งตามลักษณะของความรู้สึกเป็น 3 ประการบ้าง 5 ประการบ้าง ในที่นี้จะกล่าวถึงเวทนา 5 คือ

1. สุข

สุข คือ ความสุข ความรู้สึกสบาย ความรู้สึกสำราญ ในที่นี้หมายเอาความสุขทางกาย คือ ความสุขที่ได้รับทางกาย หรือความสุขที่เกิดขึ้นทางกาย ความสุขที่รับรู้ได้ทางกาย เช่น การที่ร่างกายไม่มีทุกข์ ไม่มีโรคภัยใด ๆ เบียดเบียน มีความสะดวกสบายในอิริยาบถน้อยใหญ่ เป็นต้น

2. ทุกข์

ทุกข์ คือ ความทุกข์ ความรู้สึกไม่สบาย ความรู้สึกไม่ดี ในที่นี้หมายเอาทุกข์ทางกาย หรือ ความทุกข์ที่เกิดขึ้นทางกาย เช่น ความที่ร่างกายทุพพลภาพ ทุกข์ที่เกิดจากการที่ร่างกายถูกโรคภัยเบียดเบียน ความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า ความเจ็บปวด เป็นต้น

3. โสมนัส

โสมนัส คือ ความสุขทางใจ ความแช่มชื่นใจ ความสบายใจ ได้แก่ อาการที่จิตใจไม่มีความทุกข์หรืออารมณ์ที่ขุ่นมัวมากระทบ ทำให้จิตใจเบิกบาน ไม่เศร้าหมอง เป็นจิตที่ประกอบไปด้วยปีติ ร่าเริง แจ่มใส

4. โทมนัส

โทมนัส คือ ความทุกข์ทางใจ ความทุกข์ที่เกิดขึ้นทางจิตใจ เช่น ความเดือดร้อนใจ ความไม่สบายใจ ความกระวนกระวายใจ ความโศกเศร้าเสียใจ

5. อุเบกขา

อุเบกขา คือ ความรู้สึกเฉย ๆ จะสุขก็ไม่ใช่ จะทุกข์ก็ไม่ใช่ เป็นความรู้สึกที่เฉย ๆ ธรรมดา ๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า อทุกขมสุขเวทนา